رسیدن: 25.04.2011 ؛ نشر : 26.04.2011 

پرتو نادری

سی و دو سال است که پاییز حنیفی
بر نه می گردد!

نام اصلی پاییز حنیفی عبدالرووف است. او به سال «1316» خورشیدی در كابل زاده شده است. حنیفی از شمار نخستین شخصیت های فرهنگی افغانستان است كه به دست دژخیمان رژیم دست نشانده ی اتحاد شوروی پیشین به سال «1357» سر به نیست شد. او را کشتند ؛ اما صدای او بدون تردید پیوسته در زیر رواق فرهنگ و ادبیات کشور طنین انداز خواهد بود. به تعبیر واصف باختری شاعر و ادبیات شناس بزرگ كشور او نیز از همان پرنده گانی بی بازگشت جنگل رگبار است.

او را می توان از شمار نخستین نسل طنز نویسان افغانستان خواند. او نخستبین گزینه ی نوشته های طنزی خود را به سال «1347» زیر نام «لبخند» در شهر كابل انتشار داد. بعداً این كتاب به سال «1379» به اهتمام دكتور اسدالله شعور به وسیله ی اداره ی نشراتی كیومرث در پشاور تجدید چاپ شده است.

پاییز در خانواده ی تهیدسی به دنیا آمده بود. با دشواری زیاد آموزش خود را تا سویه ی بكلوریا با استفاده از دوره های آموزشی شبانه تكمیل كرد. تنگدستی برایش فرصت آن را نه داد تا به آموزش در دانشكده ی حقوق و علوم سیاسی كه مورد علاقه اش بود بپردازد.

نوشته های او همیشه زبان انتقادی و طنز آمیزی داشته است كه این امر هر از گاهی مشكلاتی برای او به وجود می آورد.

در ادبیات معاصرافغانستان ، پاییز حنیفی بیشتر به نام پژوهشگر عرصه ی دانشهای عامیانه شهرت دارد. به یقین می توان گفت كه او در این زمینه از شمار پیشگامان است. عرصه دیگری كه او در افغانستان شهرت دارد عرصه ی ادبیات كودك است.

پاییز حنیفی نه تنها آثار قابل توجهی برای كودكان در نظم و نثر نوشته، بلكه ترانه و افسانه هایی عامیانه را برای كودكان نیز گرد آوری كرده است. یكی از برازنده گی های كار زنده یاد حنیفی در این زمینه این است كه او چنین آثاری را بیشتر از ساحه گرد آوری می كرد نه از كتابخانه ها. از این نقطه نظر چنین آثار او از اهمیت بزرگ پژوهشی و اصالت بر خوردار اند.

چنین به نظر می آید كه پاییز حنیفی یكی از پر كارترین پژوهشگران و نویسنده گان افغانستان بوده است كه با وجود مشكلات فراوانی كه داشت پیوسته می نوشت و مثل آن بود كه زنده گی را وقف نوشتن به كودكان و پژوهشها در زمینه ی ادبیات عامیانه كرده بود. این هم شماری از آثار نشر شده ی او:

• عجب و رجب، مجموعه ی سروده های انتقادی و انتباهی

• كان خنده، این اثر در حقیقت ادامه ی همان عجب و رجب است

• تبسم، مجموعه ی اشعار فكاهه و انتباهی

• نیلوفر، مجموعه ی از چند بحر طویل

• نفحه، مجموعه ی سروده های اجتماعی

• گنجی از سخن، مجموعه یی از وجیزه ها

• سرود های محلی، مجموعه ی افسانه ها و آهنگ های مردم

• لبخند (جلد دوم) مجموعه ی افسانه های عامیانه

• ندا، مجموعه ترانه ها

• صد برگ، مجموعه ی سروده ها

• نگین الماس، مجموعه ی سروده ها

• ندای كودك مجموعه ی ترانه ها عامیانه برای كودكان

• جبران شكست، داستان

• فریب دوستانه، داستان

• دشلمه

• توضیحی بر ضرب المثلها

پاییز حنیفی در چهل و یك ساله گی به شهادت رسید و در این مدت كما بیش یك دهه فرصت یافت تا به تحقیق و آفرینش بپردازد، آن گونه كه از آثارش بر می آید او با عشق بزرگی به كار نویسنده گی می پرداخته است. این در حالیست كه همیشه فقر، تهی دستی و غضب حاكمان روز گار با او دست و گریبان بود. از او آثار زیادی در زمینه ی نظم، نثر و پژوهشهای ادبی وجود دارد كه آن شهید در زمان حیاتش نه توانست آن ها را به چاپ برساند. روانش شاد باد!
و نفرین بر آدمکشان بی فرهنگ!