رسیدن به
آسمایی :20.03.2013؛
تاریخ نشر در آسمایی :03.2013 .21
زنده گی نامه ی کوتاه سید قاسم رشتیا
به مناسبت صدمین سال تولد
سید قاسم رشتیا فرزند سید حبیب خان در 21 مارچ 1913 ( مطابق اول حمل سال 1292 خورشیدی) در کابل چشم به جهان کشود. پس از اخذ بکلوریا در لیسه ی استقلال ، در سال 1931 به حیث مامور شعبه ی مطبوعاتی وزارت امور خارجه به کار آغاز کرد. در سال 1932 به حیث سرکاتب روابط بین المللی ریاست مستقل پست تلگراف و تیلیفون مقرر شد. در سال 1933 به حیث مترجم انجمن ادبی کابل و در سال 1934 به حیث عضو انجمن ادبی کابل به وظیفه ادامه داد . در سال 1936 به حیث مدیر شعبه ی نشرات پشتو تولنه تقرر یافت. در سال 1938 به حیث معاون پشتو تولنه تعین گردید. در سال 1944 مدیر عمومی نشرات ریاست جدید التشکیل مطبوعات شد . در سال 1948 معاون ریاست مستقل مبطوعات گردید. در سال 1949 وظیفه ی کفیل و سپس رییس ریاست مستقل مطبوعات بر عهده ی وی گذاشته شد . او همچنان به حیث ادیتور مجله ی کابل و سالنامه ی کابل ایفای وظیفه مینمود.
سید قاسم رشتیا در میان سالیان 1946-1960 در یک سلسله فعالیت های مهم اجتماعی و خیریه سهم ایفا نمود که در این میان از تأسیس سره میاشت ، موسسهء خیریهء نسوان ، مرستون و زیژنتون می ـولن یادآوری نمود. وی از سال 1954 تا 1956 مضمون تاریخ افغانستان را در لیسهء استقلال تدریس می نمود. سید قاسم رشتیا در سالیان 1957-1958 در کورس دیپلماسی وزارت امور خارجه و نیز در فاکولتهء حقوق پوهنتون کابل به حیث استاد حقوق به تدریس مصروف بود. سید قاسم رشتیا در دههء پنجاه مدتی در تأمین ارتباط حکومت افغانستان با موسسات سازمان ملل در کابل نقش داشت. وی دوبار هم به حیث عضو هیأت نماینده گی افغانستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اشتراک داشته است. وی عضو هیأت افغانی در کنفرانس کشورهای غیر منسلک در باندونگ، بلگراد و قاهره بود. سید قاسم رشتیا به حیث عضو هیات همراه ، شاه افغانستان را در سفرهای رسمی به مصر و یوگوسلاوی ( 1960) ، ایالات متحدهء امریکا( 1963) ، و اتحاد شوروی (1965) همراهی نمود.
او به خاطر کار ها و فعالیتهای وظیفه یی و فرهنگی خویش مدال ها و نشان های آتی را دریافت داشته است:
- نشان ستور معارف
- مدال رشتین برای کار های اجتماعی
- مدال ادبی خوشالخان ختک به خاطر تألیف کتاب تاریخ افغانستان در قرن نزدهم
سید قاسم رشتیا چند سالی هم سفیر افغانستان در کشورهای چکوسلواکیا، مصر و جاپان بود و از این کشورها مدال ها و نشان هایی کسب کرده است.
گفتنی است که سید قاسم رشتیا از جوانی با محمد ظاهرشاه محشور شد و سپس به یکی از مشاوران و معتمدان نزدیک شاه مبدل گردید. سید قاسم رشتیا به حیث عضو حکومت- وزیر اطلاعات و کلتور و وزیر مالیه- و نیز نایب رییس کمیسیون تدوین قانون اساسی نقش مهمی در دههء قانون اساسی ایفا کرد.
شادروان رشتیا کار نویسنده گی
را از همان آوان جوانی آغاز کرد. شمار زیادی از آثار وی
در نشریات مختلف از جمله در مجله آریانا،
مجلهء کابل و روزنامه
های اصلاح و انیس، به
نشر رسیده اند.
وی مدتی هم سر مقاله های روزنامه انیس که زیر عنوان
"دورنمای سیاست"
منتشر می شد، می نوشت
و امّا با نام مستعار منتشر می ساخت.
وی پس کودتای هفت ثور ۱۳۵۷ از وطن خارج شد و در ژنیو در سویس مقیم گردید و تا پایان عمر در همان جا بماند. وی یکی از بارزترین نمونه های شخصیت های میانه رو هوادار پیشرفت، ترقی و دموکراسی به شیوهء قابل هضم و مورد پذیرش مردم بود. همچنان وی به همبسته گی و اتحاد ملی سخت وفادار بود و به رغم تلاش های محافل معیین حاضر نشد از این باور و مشی عدول کرده و آن را با تفکر و عمل فرقه گرایانه تعویض نماید. از سید قاسم رشتیا شمار زیاد مقالات در مطبوعات مهاجرتی به نشر رسیده اند وی همچنان در سیمینارها و کنفرانس های متعدد اشتراک کرد.
سید قاسم رشتیا در 26 مارچ سال
1998 در سویس به
حق پیوست و
همانجا به خاک سپرده شد و تا هنوز هم آرزومندی اش برای آرمیدن در خاک وطن تحقق
نیافته است- روانش شاد باد.
***
آثار و تألیفات شادروان سید قاسم رشتیا:
1) آثار گریکوبودیک گندهارا. ترجمه از آثار ژوزوف هاکن، کابل، ۱۳۱٦ خورشیدی
2) سه یار وفادار. ترجمه از آثار کوپرن. کابل، ۱۳۱۷ خورشیدی
3) مولان روژ یا عشق مخفی. ترجمه از آثار اورکزی لابون. کابل،
4)
درامه یی به نام سلیم
5) افغانستان در قرن نوزدهم. کابل، ۱۳۴٦ خورشیدی
6) سید جمال الدین افغانی و افغانستان. کابل، ۱۳۵۵ خورشیدی
7) نادر خان چه
گونه به سلطنت رسید
8) خاطرات سیاسی سید قاسم رشتیا؛ از سالهای ۱۳۱۱
- 1371 خورشیدی.
9) تراژدی افغانستان- بهای آزادی ( به زبان انگلیسی)
10) میان دو اهریمن ( به زبان انگلیسی)