ژکفر حسينی
مراسم میلهء عنعنوی گل سرخ در شهر مزارشریف
باشكوهترین مراسم نوروزی در شهر مزارشریف ولایت بلخ برگزار میشود. برپایی جشن باستانی گل سرخ به درازای تاریخ بلخ گزین قدامت دارد. این جشن را «میلهء گل سرخ» نام نهادهاند؛ زیرا دشتهای بلخ در این فصل غرق گل سرخ میشود. دشت و دمن، كوهها و تپهها، کشتزارها و باغها و حتی در و دیوار و بام ها را گلهای سرخ شقایق دربرمیگیرد.
مزار شریف، مركز برگزاری جشن گل سرخ است که همهساله با برافراشتن علم مبارك زیارت سخی شاه اولیا، آیینهای نوروزی آغاز میشود. گفتنی است هزاران نفر از سراسر افغانستان برای شرکت در این آیین ملی و دینی، خود را به مزار شریف میرسانند. به همین دلیل، شهریان مزار در ماه حوت، مهمانخانهها، مسافرخانهها، هوتلها، رستورانها و چایخانهها را برای استقبال از مهمانان آماده میکنند. پارك های روضه، جادهها و ساختمانهای پیرامون آن تزیین و چراغان میشوند.
در شب سال نو هزاران زن و مرد، پیر و جوان، كودك و بزرگ در پارك های روضهء زیارت سخی جمع میشوند و شب را با خوشی و شادمانی بیصبرانه در انتظار ورود نوروز و برافراشتن علم مبارك شاه اولیا به پایان میرسانند. ساعت 9 صبح نوروز، علم مبارك مزارشاه اولیا، در حالی كه با تكه سبز جدید پوشیده شده است، در مراسم رسمی و در میان شور و هیجان هزاران نفر برافراشته میشود. با بلند شدن بیرق، موزیك احترام نواخته میشود و توپهایی به رسم احترام شلیك میگردد. خیل انبوهی از كبوتران سپیدبال زیارت سخی نیز در فضای نیلگون آرامگاه پرشکوه شاه اولیا و بر فراز شهر مزار شریف به پرواز درمیآیند. گاهی رییس دولت یا یکی از مقامهای بلندپایهء حکومت یا والی بلخ در مراسم حاضر میشوند. پس از سخنرانی و منقبت خوانی و دعای شکر، مسابقات سنتی بویژه بزكشی در دشت شادیان برگزار میشود و تیم برنده در مراسمی شكوهمند، جام قهرمانی را به دست میآورد.
زنان و مردان، كودكان و جوانان و سالمندان با سینیهای هفت میوه و غذاهای گوناگون در دست و لباسهای تازه و رنگارنگ بر تن، در آغوش طبیعت و سبزهها به جشن و شادمانی میپردازند. آنان سفرههای مشترك پهن میكنند و غذاهای خویش را مشترك میسازند. البته پیش از صرف غذا به همدیگر شادباش میگویند ودعای شكر به جا می آورند.
در روز نوروز بسیاری از بیماران بی درمان از گوشه و کنار افغانستان و حتی كشورهای همسایه، به امید شفایابی به زیارت شاه مردان رو میآورند و در پای علم مبارك جا میگیرند. بسیار دیده شده است که آنان شفا گرفته و آنگاه با احساس نیروی روحی تازه یی، به دیار خویش برگشته اند.
با برافراشته شدن علم مبارك مزار سخی در روز نوروز، جشن گل سرخ تا چهل روز ادامه مییابد و در روز چهلم، علم مبارك پایین میشود. در گذشته ها، هنرمندان سرشناس افغانستان مانند: زنده یادان استاد غلام حسین خان، استاد محمد حسین سرآهنگ، استاد نتو، احمدظاهر، استاد صابر، استاد رحیمبخش و دیگر استادان موسیقی و سرایندگان معروف همچون: استاد وهاب مددی، استاد همآهنگ، شیر غزنوی، بیلتون، استاد دُری لوگری، استاد مهوش، هنگامه، ظاهر هویدا و دیگر هنرمندان در جشن گل سرخ شرکت میجستند و به اجرای موسیقی میپرداختند و میخواندند که:
بیا که بریم به مزار ملا مامد جان سیر گل لاله زار واوا دلبر جان